Otizm doğuştan gelen ve erken yaşta fark edilebilen bir hastalıktır. Sinir hücreleri arasında karmaşık bir nöro gelişimsel bağlantı kurulduğu için otizmli çocuklarda diğer çocuklara göre birtakım farklılıklar görülebilir. Çocuklarda otizm görüldüğü zaman diğer çocuklara göre daha çok ilgi ve alaka gösterilmesi gerekir. Bunun için otizm de erken tanının önemi büyüktür. Erken tanı görülen otizmli çocuğun daha iyi gelişme kaydetmesi beklenir.
Otizmin Erken Tanınması İçin Belirtiler Nelerdir?
Otizmli çocuklar konuşmaya başlamadığı için ebeveynler bu durumu fark eder. Otizm, 3 yaşında kendini net bir şekilde gösterir. Otizmde erken tanı çok önemlidir. Bazı otizm belirtilerinin çocukta olduğu gözlemlenebilir.
Fakat öncesinde de tam olarak otistik eğilimler anlaşılabilir:
- Çocuk göz teması kurmaktan kaçınır.
- İletişim becerilerini gösterme de diğer çocuklara göre eksik kalabilir.
- Yaşıtları gibi iletişim kurmaz bunun yerine yalnız kalmak isterler.
- Otizmli bireyler ilişki kurmak istemezler ve insanlardan uzak dururlar.
- Çevreleriyle ilgilenmezler.
- Hareketsiz ya da çok hareketli olabilirler.
- Geç konuşmaya başlarlar.
- Uygunsuz cümleler kurabilirler.
- İlgisiz bir şekilde her şeye gülebilirler.
- Toplulukta yaşıtlarıyla konuşamazlar. oyunlara katılamazlar ve kendilerini izole ederler.
- Bazı objelere hiç bağlanmazken bazılarına ise aşırı bağlanabilirler.
- Bir oyuncağın parçasına takılı kalabilirler.
- Düzene önem verirler ve günlük hayattaki rutinlerinde aksaklıklar olduğu zaman hırçınlaşırlar.
- Birbirini tekrarlayan hareketler yaparlar.
- Sürekli aynı oyunları oynarlar.
- Bazı otizmli çocuklar inatçı olabilirler.
- Topluma girdikleri zaman korkup tepki verebilirler.
- Normal çocukların yaptığı gibi hayal kurarak oyun oynamazlar. Bir oyuncağın belli bir detayına odaklanarak oynarlar.
- Tehlikeye karşı tepki göstermezler.
- Acıya karşı duyarsız davranırlar. Kanayan yaraya tepki vermeyebilirler.
- Yemek yeme konusunda sorunlar yaşanabilir.
- Kendilerine ve eşyalarına zarar verebilirler.
Fark edilen eğilimler ile erken çocukluk döneminde eğitim ve psikoterapi verilerek çocuğun içine kapanması engellenebilir. Bu sebeple erken tanı çok önemlidir.
Otizmde Erken Tanının Önemi
Erken tanı alan otizmli çocuğun uzman bir kurumdan alacağı bir özel eğitim hızlı sonuçlar verir. Otizm konusunda ailelerin bilinçlendirilmesi önemlidir. Böylelikle ebeveynler çocukların erken yaşta otizmli olduğunu fark edebiliyorlar. Böylelikle hızlı bir şekilde uzmanlara başvuruyorlar. Yaşı ilerleyen çocuklarda müdahale yapılmadığında uzmanların yapılabilecekleri kısıtlıdır.
Bebeklerde otizm belirtileri 16-18 aylıkken güvenilir bir şekilde değerlendirilebilir. Daha erken dönemde otizm belirtilerinin çoğu ortaya çıkmayabilir ya da erken dönemde görülen belirtiler birden kaybolabilir. Otizmin ağırlığını tekrarlayıcı hareketlerin yapılması, sosyal hayattaki bozukluk ve kısıtlı ilgi alanlarının bireyi etkileme derecesi belirler. Bazı bilinen yanlışlara da yer vermek gerekir.
Mesela 31 ayına doldurmamış çocuklarda otizm tanısı konuşmak yerine otizme yönelik risk durumundan söz etmek bahsedilebilir. Belirgin risk altında olduğu düşünüldüğü küçük bebeklere belirtilerin yerleşmesi beklenmeden uygun tedavi yaklaşımları başlanmalıdır. Otizmli bireyler için erken müdahale önemlidir.
Otizm Tedavisi Nasıl Olur?
Çocuklarda otizm tedavisi için erken müdahale ve tedavi önem taşır. Tedavinin amacı otizmli çocuğun sosyal ve bireysel yeteneklerini geliştirir. Bu amaçla özel terapiler ve davranışsal eğitim uygulanır. Tedavinin aileye ortamına uygun olması önemlidir.
Konuşma terapisi, sosyal iletişim becerisi için müdahaleler ve motor yeteneklerine yönelik terapiler uygulanan tedaviler arasındadır. İlaçlar, dikkat eksikliği-hiperaktivite, depresyon ve obsesif kompulsif bozukluk otizme eşlik eden durumlarda kullanılır. Otizm tedavisinde ebeveynlerin eğitimi de önemlidir.
Otizmde Erken Müdahale
Otizm spektrum bozukluğunda erken müdahale çok önemlidir. Erken yaşlarda özel eğitim programları ve terapiler başlanarak çocuğun iletişim, davranış ve sosyal becerileri geliştirilebilir. Otizm bozukluğuna sahip çocuklara müdahale etmek önemli ve gereklidir. Otizm tek başına aşılacak bir rahatsızlık değildir.
Davranışsal ve İletişim Terapileri
Otizmli bireylerde istenmeyen davranışları değiştirmek için davranışsal terapiler uygulanır. Bu terapi ile beraber çocuklara yararlı becerileri öğretecek stratejiler uygulanır. Olumlu davranışlar teşvik edilir ve olumsuz davranışları azaltmak hedeflenir. İletişim terapileri çocuğun dil ve iletişim becerilerini geliştirmek için verilir. Böylece çocukların gelişme kaydetmesi beklenir.
Okul ve Eğitim Desteği
Otizmli çocuklar için uygun eğitim ortamları sağlanması gerekir. Özel eğitim programları, destekleyici öğretmenlik yöntemleri ve bireysel öğrenme planları otizmli öğrencilerin ihtiyaçlarına göre eğitim sağlamada yardımcı olabilir. Bu destekler ile beraber otizmli çocuklara müdahale edilebilir.
Otizm Spektrum Bozukluğu Hangi Yaşlarda Görülür?
Otizm spektrum bozukluğu OSB, genellikle erken çocukluk döneminde belirtiler verir. Belirtilerin şiddeti ve ortaya çıkması birbirinden farklılık gösterebilir. Genelde 2 ila 3 yaş arasındaki çocuklarda otizm belirtileri fark edilebilir. Otizm belirtileri bazı durumlarda bebeklik döneminde bile gözlemlenebilir.
Otizmli bebekler göz teması kurmada zorluk yaşayabilir, dil ve iletişim becerisinde gecikmeler yaşanabilir. Fakat otizm spektrum bozukluğu birçok çocuk belirgin belirtileri genellikle 2 yaş civarında görürler. Otizm spektrum bozukluğu tanısını koymak için çocuğun davranışlarının sürekli yapması gerekir.
Tanı, genelde çocuğun gelişimini izleyen ve değerlendiren uzman tarafından konulur. Uzmanlar çocukları gözlemleyerek sonuca varabilirler. Gözlem, çocuğun sosyal etkileşimi, ilgi alanları, dil ve iletişim becerileri hakkında bilgi sağlar.Bunun için https://www.meryemyerli.com.tr/otizmde-erken-tani-ve-egitimin-onemi link üzerinden detaylı bilgiye ulaşabilirsiniz.
